15 czerwca będzie miało miejsce kolejne ważne rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotyczące sytuacji “frankowiczów”, czyli osób posiadających kredyty hipoteczne oparte na frankach szwajcarskich. Wyrok TSUE będzie dotyczył kwestii wynagrodzenia za korzystanie z kapitału oraz wniosków o zawieszenie płatności rat kredytowych. Czerwiec staje się dla frankowiczów bardzo gorącym miesiącem ze względu na oczekiwane rozstrzygnięcia. Dwie istotne kwestie będą rozważane przez TSUE.
Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału
Pierwszą kwestią jest roszczenie dotyczące wynagrodzenia za korzystanie z kapitału po uznaniu umowy kredytowej za nieważną. W lutym tego roku rzecznik generalny TSUE przedstawił opinię na temat tego zagadnienia.
Spór dotyczy możliwości żądania dodatkowych świadczeń po uznaniu umowy kredytowej za nieważną. Czy poza zwrotem już zapłaconych środków, odsetkami za opóźnienie i kosztami, strony umowy mogą żądać innych rekompensat? Przykładowo, czy kredytobiorca może żądać odszkodowania za czas, w którym nie mógł swobodnie korzystać ze swoich środków, co spowodowało utratę możliwości ich inwestowania i osiągania korzyści.
Warto zauważyć, że pytanie to dotyczy zarówno roszczeń banków, jak i kredytobiorców. W niektórych przypadkach kredytów waloryzowanych do franka szwajcarskiego, kredytobiorcy spłacili już kwoty przekraczające wartość kredytu. Po uznaniu umowy za nieważną, kredytobiorcy mogą uznać, że bank bezprawnie korzystał z ich środków.
Opinia rzecznika generalnego TSUE wskazała, że sądy krajowe powinny rozstrzygnąć, czy kredytobiorcy mają prawo do wynagrodzenia za korzystanie przez bank z ich środków po unieważnieniu umowy.
Jednocześnie opinia rzecznika wskazała, że zapisy unijnej dyrektywy konsumenckiej (art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13) utrudniają przyznanie bankowi prawa do takiego wynagrodzenia. Oznacza to, że kredytodawcy nie będą mogli żądać wynagrodzenia za nieuzasadnione korzystanie z kapitału.
Udzielanie zabezpieczeń w trakcie trwania sporu
Drugą kwestią, którą TSUE rozpatrzy, dotyczy udzielania zabezpieczeń w trakcie trwania sporu sądowego pomiędzy klientem a bankiem, a nie samego rozstrzygnięcia sporu. W maju 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie zadał pytanie, czy sąd powinien zezwolić kredytobiorcom na zawieszenie spłaty rat w trakcie postępowania, nawet jeśli suma już zapłacona przez konsumenta przekracza kapitał pożyczony.
Dotychczasowe orzeczenia sądów w podobnych sprawach nie były jednolite. Udzielanie zabezpieczeń miało miejsce głównie w sytuacji, gdy kredytobiorca był na zerowym saldzie w rozliczeniach z bankiem, ale nie było to regułą. TSUE może wprowadzić jednolite zasady i zmniejszyć niepewność, z jaką spotykają się kredytobiorcy w trakcie prowadzenia sprawy przeciwko bankowi.
Jaka będzie przewidywana treść wyroku?
Prawdopodobnie czerwcowy wyrok będzie powieleniem opinii rzecznika generalnego. Opinia rzecznika generalnego TSUE jednoznacznie wskazuje, że takie roszczenia nie przysługują bankom w przypadku unieważnienia umowy kredytowej opartej na franku szwajcarskim. Opinia nie jest jednak wiążąca dla Trybunału, ale w większości przypadków jest zgodna z ostatecznym wyrokiem.
Będzie to kolejne zwycięstwo dla kredytobiorców posiadających kredyty indeksowane do franka szwajcarskiego. Decyzja ta wynika przede wszystkim z zgodności z dyrektywą unijną, która zapewnia wysoki poziom ochrony konsumentów. Banki nie powinny czerpać korzyści z nielegalnych działań poprzez wprowadzanie niedozwolonych postanowień umownych.
